Woonhuis Estourgie in Nijmegen (1949, 1954, 1958, 1967)

10/01/2019 door Marlieke Damstra

Kantoor aan huis: de comfortabele architectenwoning van Emile Estourgie

 

Aan de Archipelstraat ligt de architectenwoning van Emile François Estourgie (1916-1989). Het huis is gebouwd in de achtertuin van zijn ouderlijk huis aan de Javastraat. Zijn vader, de bekende Nijmeegse architect Charles M.F.H. Estourgie (1884-1950), hield hier kantoor aan huis. Beiden bouwden tevens huizen aan de overkant van de straat. Het is een interessant stukje Nijmegen, met vier woonhuizen die door de Estourgie’s zijn gebouwd en/of bewoond dicht bij elkaar en laat de ontworsteling van Emile aan de stijl van zijn vader zien.

 

Katholieke architectenfamilie

Emile Estourgie groeide op in een katholieke architectenfamilie. Zijn vader, Charles Estourgie, heeft zijn opleiding genoten op het architectenbureau van Eduard Cuypers in Amsterdam, voordat hij in 1913 naar Nijmegen vertrok vanwege een opdracht in Nijmegen en Oss. Hij kreeg vooral veel opdrachten in Nijmegen en omgeving vanuit de katholieke gemeenschap. Emile Estourgie kreeg zijn opleiding van zijn vader en specialiseerde zich als architect, binnenhuisarchitect en ontwerper van meubelen en kunstnijverheid.

 

Van traditioneel naar modern

Het woonhuis van Emile Estourgie is in een aantal fasen tot stand gekomen. Uit de schetsen in het bouwdossier van de gemeente komt vooral de zoektocht naar een meer moderne architectuurstijl tot uitdrukking. In 1949 bouwt hij een tamelijk traditioneel woonhuis met tekenkamer in de trant van de Delftse School. Dit ontwerp heeft een eenvoudige opzet met bakstenen gevels, markante schoorstenen op de kopse kanten, een daklijst ondersteund door gootklossen en kozijnen met roedeverdeling. De gele kleur van de baksteen, de betonconstructie, de bitumen dakbedekking en de stalen kozijnen laten zien dat Estourgie ook met moderne technieken en materialen werkte.

 

Het huis heeft een compacte plattegrond waarbij alle vertrekken rondom een centrale hal zijn gesitueerd en waarbij de woonvertrekken nadrukkelijk van de keuken zijn gescheiden. Atelier annex spreekkamer en keuken liggen aan de voorzijde van het huis en de woonkamer aan de achterzijde. Deze indeling werd speelser naarmate Estourgie meer aan het woonhuis ging verbouwen.

 

In 1954 werd de doorgang aan de rechterzijde van het huis dicht gezet en ingevuld met een fietsenhok, wc’s en aan de achterzijde een kinderspeelruimte met inbouwkasten voor het speelgoed. Na de Tweede Wereldoorlog groeide het gezin in een tijd dat kinderen meer gezien mochten worden. Dit betekende dat kinderen eigen ruimtes kregen om hobby’s uit te oefenen of huiswerk te maken.

 

In 1958 ontwierp Estourgie een uitbreiding aan de rechterzijde van het huis waarin het architectenbureau werd gehuisvest. Op de begane grond kwamen een aparte entree en spreekkamer en op de verdieping, boven de nieuwe en opvallend forse garage, het atelier, het archief en de typekamer. Op deze manier kon het architectenbureau van het gezinsleven worden gescheiden. De laatste uitbreiding uit 1967 vond plaats aan de achterzijde van het huis. Daar werd de woonkamer vergroot door middel van een uitbreiding met een wand vullende glazen pui. De zoektocht naar het toepassen van moderne vormen, bouwmaterialen en technieken is niet alleen in het exterieur terug te zien, maar ook in het interieur.

 

Een comfortabel familiehuis

Het interieur is in meer dan één opzicht typisch voor de periode van de wederopbouw. De woonruimte is ruim en licht met uitzicht op de tuin aan de achterzijde. De ruimte heeft zithoeken en een formele eethoek en staat in open verbinding met de kleine voorkamer en de speelkamer. De halfronde doorgang tussen voorkamer en woonruimte heeft vaste kasten en een tongewelf waarin op decoratieve wijze bronzen sterren en koofverlichting is aangebracht. Decoratieve motieven zoals ruiten en stervormen komen vanaf de eerste schetsontwerpen regelmatig voor. De salontafel laat een bronzen raster met ruiten en sterren zien tussen de houten poten.

 

De schoorsteenpartij is asymmetrisch vormgegeven met een combinatie van een verticaal wandelement bekleed met natuursteen en een horizontale schoorsteenmantel in terrazzo. De handgrepen van het hangende buffet en van de vaste kasten in de woonkamer en ouderslaapkamer zijn vierkant en uitgevoerd in tropisch hout. Ook in de andere vertrekken zijn praktische, hangende bergmeubelen aangebracht, bijvoorbeeld in de keuken en in de slaapkamers.

 

Opvallend zijn de heldere tinten, zoals blauw, groen en geel op deuren en kasten die het interieur een licht en vrolijk karakter geven. De dagelijkse eetkamer uit de tweede bouwfase heeft een boekenkast met daarin een naar voren springend element met gele klep dat is ontworpen als bureau. Met dit moderne en comfortabele woonhuis annex architectenbureau treedt Emile Estourgie uit de schaduw van zijn veel bekendere vader.